Жанравая разнастайнасць паэзіі Р. Барадуліна для дзяцей - Сказка "Конек-Горбунок"
У беларускай паэзіі Рыгор Барадулін - самабытная і арыгінальная індывідуальнасць па сіле мастацкага дару і па значнасці напісанага. У паэта свой голас, свае бачанне свету, свой паэтычны слоўнік. Рыгор Барадулін - "кароль метафары", найбольш яркі прадстаўнік філалагічнага пакалення. Паэзія Рыгора Барадуліна даўно набыла ўніверсальны характар. Рыгор Барадулін - народны паэт Беларусі, крытык, перакладчык, грамадскі дзеяч. Яго імя шмат што значыць у сучаснай беларускай паэзіі.
Рыгор Барадулін пісаў выдатную літаратуру для дзяцей. Дзякуючы народнаму гумару ен набывае сваю адметную індывідуальнасць у дзіцячай паэзіі. Разумна спалучаў свой жыццевы вопыт з дзіцячай непасрэднасцю, нестандартным вобразным мысленнем. У Барадуліна відавочны талент дзіцячага паэта. У яго вельмі ўдала наладжваўся кантакт з маленькімі чытачамі дзякуючы яго незвычайнай чуйнасці да жыватворных крыніц роднага слова.
Народнапаэтычныя традыцыі адлюстраваны ў аўтарскіх калыханках, забаўлянках, лічылках, дражнілках, хуткамоўках, загадках, казках-пераказках, небыліцах-перакрутках, жартоўных і гумарыстычных вершах. Многія жанры дзіцячага фальклору (лічылкі, хуткамоўкі, казкі-пераказкі) набылі ў барадулінскай інтэрпрэтацыі новае гучанне і адметнасць. Ці ж не калыханкі - першакрыніцы нашай душы?
У калыханках Р. Барадулін скарыстаў і любімага персанажа гэтага жанру - ката. Як вядома, кот па сваей прыхільнасці да хатняга жыцця-быцця самы блізкі і жаданы госць, да таго ж рытмічнае мурлыканне ката-варката супакойвае і закалыхвае дзіця. Менавіта кот, лічыцца, здольны прыносіць дзецям салодкі сон. Дарэчы, кот Мірон - пастаянны персанаж у шматлікіх барадулінскіх творах для дзяцей. Натуральным падаецца і тое, што вобраз ката найчасцей гарманізуе са старажытнымі міфічнымі вобразамі Варкоты, Сну, Дрымоты як адухоўленымі істотамі (зморанымі спадарожнікамі яны блукаюць па хатах, шукаючы прытулку) альбо проста з казачна-міфалагічнымі матывамі сну-дрымоты ("Спі, засні, // Мой кот Мірон, // Хай табе прысніцца сон") [1, с.6].
З тонкім псіхалагічным майстэрствам піша Барадулін для дзетак-малалетак забаўлянкі ("Козытка", "Хто перагаворыць Бая?" і інш.). Тут арганічна спалучаны жанры забаўлянкі і хуткамоўкі з элементамі гульні. Параўнаем з народнай "Ішоў Бай па сцяне...": - ставіцца адкрытае пытанне ў зачыне і ў канцоўцы аўтарскага твора, які мае пэўную кальцавую пабудову (у народнай жа - паўтор першага і апошняга сказу-аповеду). Дзіцяці неабходна пастаяннае самасцвярджэнне ў свеце. Непахіснае пачуцце справядлівасці, сілу закона выпрацоўваюць у дзяцей лічылкі як спецыфічны жанр дзіцячага гульнявога фальклору. Эмацыянальныя, гарэзлівыя лічылкі Р. Барадуліна, у адрозненне ад фальклорных, перш за ўсе сюжэтныя. Маленькі Цімошак губляе ў лазовым кошыку кошак ("Колькі кошак у кашы?") [1, с.184], дасціпны заяц думае "Ноч і дзень, // Як уласны // Зважыць цень" ("Колькі важыць зайцаў цень?")
Прычым часта кожны паэтычны радок - гэта новая прыгода.
Зараз прааналізуем некаторыя вершы паэта.
У вершы "Як заяц стаў даўгавухі" чытач даведваецца, чаму зайка стаў даўгавухім. Аднойчы, калі зайка спраўляў імяніны, да яго прыйшоў у госці мядзведзь і пачаў цягаць зайку за вушы. Зайку стаў і свет нямілы пасля такога шчырага віншавання. З таго часу ўся заечая радня не спраўляе імянін. Чытачу, а тым больш маленькаму, вельмі добра запомніцца такі цікавы сюжэт, бо дзеці часта задаюцца цікавымі пытаннямі, і ў тым ліку, чаму ў зайца доўгія вушы. Прачытаўшы гэты верш, маленькі чытач спасцігне свет неспазнанага.
А вось чытаем яшчэ адзін цікавы вершык пад назвай "Рыжае полымя". Рыжае полымя - такое сугучча слоў ужываецца, як перыфраза: так аўтар называе ваверку. "Полымя кіпцюрастае // З дрэва на дрэва шастае.// Фыркае, // Цокае, // Летае" [1, с.62]. Прачытаўшы першыя радкі, дарослы чытач не заўседы здагадаецца, а тым больш маленькі, пра каго будзе далей вясціся размова ў вершы. І міжволі працягваеш чытаць. І вось нарэшце чытач прыходзіць да высновы: "Полымя клічуць // Ваверкаю" [1, с.62]. Пазнаеміўшыся з гэтым маленькім, але змястоўным вершам дапытлівыя дзеткі даведаюцца, як паводзіць сябе цікавая жывела - ваверка.
У гумарыстычным вершы "Буду ўрачом" лірычнай гераіняй з'яўляецца дзяўчынка, якая вырвала грабянцу ўсе зубы, і зараз яна на поўным сур'езе заўважае, што з яе вырасце ўрачыха. Верш, на маю думку, карысны не толькі сваім гумарыстычным складам, але і тым, шо дзеці падсвядома знаемяцца з мнагазначнымі словамі, магчыма, нават не ведаючы і не задумваючыся раней пра існаванне такіх цікавых слоў, у дадзеным выпадку, слова "зубы". Так, зубы бываюць у чалавека, якія лечыць доктар, і ў грабеньчыку, якія з легкасцю змагла "павырываць" дзяўчынка: "Вырасце з мяне ўрачыха, // Бо сягоння пакрысе // Грабянцу // Я ціха-ціха // Зубы вырвала ўсе" [1, с.100].
У вершы "Ай! Не буду! Не хачу!" распавядаецца пра дзяўчынку Лану, якая на ўсе просьбы адказвае трыма словамі - Ай! Не буду! Не хачу! Не хоча Лана ні ўставаць, ні мыць посуд, ні ў садку палюляць ляльку, ні палюляць вярблюда. Вынік відавочны: ніхто з такой дзяўчынкай сябраваць не будзе. І таму яе не прынялі ў садок: "Хай капрызныя сястрычкі // Кепскія забудуць звычкі // I тады ідуць у сад, // А пакуль -- вядзі назад!" [1, с.133]. Верш вельмі павучальны. Дзеці, чытаючы яго, разумеюць, што такія тры сястрычкі адмоўна ўплываюць на Лану, таму мець гэткіх сястрычак вельмі дрэнна. І калі ў каго з маленькіх чытачоў есць такія адмоўныя маральныя якасці, ен вучыцца, што ад іх трэба пазбаўляцца, таму што ў іншым выпадку з табой ніхто не будзе сябраваць.
Чытаю сучасны верш паэта пра сусветнае павуцінне. Сусветны павук распаўсюджваецца па ўсім зямным шары, абвівае яго. Ен робіць зручным наша жыцце: "Ні пяра не трэба, ні паперы // Сябру ліст прыслаць. Нячутна ў дзверы" [2]. Напрыканцы верша аўтар дае параду дзецям, ды, я думаю, гэта парада падыдзе не толькі дзецям: "Слухай інтэрнэт, чытай, пішы - // Але і сам мазгамі варушы! " [2] Інтэрнэт - рэч, канечне, добрая, калі ею карыстацца ў меру. Усе дае дрэнныя вынікі, калі становіцца бязмерным: і агонь, і вада, ... і інтэрнэт таксама. Не трэба ні ў якім разе ад яго быць залежным. І бацькі, прачытаўшы гэты верш, будуць уважлівей ставіцца да сваіх дзяцей, наглядаць за "наведваннем" сваімі любімцамі сусветнага павуціння.
Рыгор Барадулін тонка адчувае, якая тэматыка вершаў блізкая для дзяцей, адчувае псіхалогію дзіцяці і таму ведае, якія сюжэты будуць найбольш цікавыя для дзіцячай аўдыторыі. Таму яму вельмі ўдаецца ствараць дзіцячыя творы.
Похожие статьи
-
Гуманістычны пафас апавяданняў Змітрака Бядулі - Сказка "Конек-Горбунок"
Змітрок Бядуля адносіцца да ліку пісьменнікаў, якія закладвалі падмурак беларускай літаратуры. Тэматыка твораў З. Бядулі ўсеабдымная, універсальная. Яго...
-
Первое произведение современной казахстанской детской писательницы Алии Баянды - "Сказки для маленького Ельжана". На его страницах Ельжан проходит...
-
Особенности проблематики и поэтики сказки - "Конек-Горбунок" П. П. Ершова: проблематика и поэтика
Своеобразен жанр сказки. Рассмотрим две точки зрения: В. П. Аникин рассматривает творчество П. П. Ершова как реалистическое и считает, что сказка...
-
Творчество Л. Пантелеева вносит вклад в развитие жанра автобиографических произведений. Оно помогает понять многие аспекты становления личности человека,...
-
Сказка понятие обобщенное. Наличие определенных жанровых признаков позволяет отнести то или иное прозаическое произведение к сказкам. Жизнь сказки это...
-
Сказка понятие обобщающее. Наличие определенных жанровых признаков позволяет отнести то или иное прозаическое произведение к сказкам. Жизнь сказки - это...
-
Лингвостистилистические особенности сказок Редьярда Киплинга В проанализированных нами произведениях было выявлено 899 языковых стилистических единиц,...
-
Дев'ятнадцяте століття характеризується зацікавленістю світової науки та мистецтва психологією та її впливом на взаємодію людини та суспільства,...
-
Данный парагрф нам хотелось бы начать со слов Кийта Честертона: "Из всех форм литературы волшебные сказки дают, по-моему, самую правдивую картину жизни"...
-
Дети всегда играют всерьез. Наблюдая за играми детей, понимаешь, чего им недостает, о чем мечтают. У детских писателей всегда два пути: или идти от мира...
-
Значение творчества А. С. Пушкина для русской литературы
Мир пушкинских героев сегодня, через даль времен, по-прежнему близок и дорог нам. Первые представления о доброте, благородстве, чести, гуманности мы...
-
Концепт солнца в русских волшебных сказках
Появление термина "концепт" в русской лингвистической школе связывают с именем С. А. Аскольдова-Алексеева. В 1920-х гг. он разрабатывал теорию концепта,...
-
Проблема передачі термінів - Роль Петра І для розвитку перекладу в Росії та в Україні у XVIII ст
Як вже зазначалося, для перекладачів Петровської епохи, що займалися переважно перекладом науково-технічної та спеціальної літератури, особливу...
-
Зазначений утилітаризм відношення до перекладу мав ряд наслідків. По-перше, уявлялося не настільки важливим дотримання принципу перекладати з оригіналу,...
-
В российской литературной науке специфика жанра сказки рассматривается в рамках отдельных национальных литератур, и не существует монографии, посвященной...
-
Если под стилем понимается разновидность литературного языка, закрепленная в одной из сфер жизни общества, то жанр - это группа литературных...
-
Т. А. Казакова определяет перевод как "преобразование сообщения на исходном языке в сообщение на языке перевода" [13, с. 9]. Она упоминает, что...
-
Объем выборки, на которой базируется это исследование, составил 200 единиц. Обращают на себя внимание разнородные по структуре языковые единицы, которые...
-
Подводя итог проведенному исследованию, отметим, что цель работы, сформулированная как выявление и анализ наиболее частотных стилистических приемов...
-
Жанр сказок О. Уайльда - Своеобразие художественного стиля Оскара Уайльда
Жанр О. Уайльда по мнению многих исследователей его творчества [5, с.108], [9, с.322], [11, с.77], [19, с.96], соткан из противоречий: то он сторонник...
-
1. Алимов В. В. Художественный перевод: практический курс перевода. учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений / В. В. Алимов, Ю. В. Артемьева. - М.:...
-
Заключение - "Конек-Горбунок" П. П. Ершова: проблематика и поэтика
Создавая сказку, Ершов напал на золотую жилу; это последствие близости к народу, великое внимание к его творчеству. Замечательная сказка, любимая и...
-
Сент-Экзюпери написал печальную сказку "Маленький принц" для детей и взрослых. Экзюпери не любит наставлений, как не любят их все дети. Но, рассказывая...
-
Нами было отобрано 405 единиц лексико-фразеологических приемов в текстах сказок. Из них - 323 единицы в сборниках "The Jungle Book" и "The Second Jungle...
-
Значение А. Н. Островского для русской литературы - История русской литературы 19в. 2 треть
Александр Николаевич Островский (1823--1886) по праву занимает достойное место в ряду крупнейших представителей мировой драматургии. Значение...
-
Волшебные сказки - Класификация сказок
Сказки волшебного типа включают в себя волшебные, приключенческие, героические. В основе таких сказок лежит чудесный мир. Чудесный мир - это предметный,...
-
В конце XVIII -- начале XIX века наступил перелом; активное усвоение западной культуры, инициированное реформами Петра I, привело к тому, что философия,...
-
Обратитесь: - к ведущим преподавателям выпускающей кафедры - возможно у них есть материал для перевода, который можно использовать в учебной или научной...
-
Проблема познания и моделирования мира является одной из важнейших и вечных проблем философии и воспроизводится на каждом этапе ее истории....
-
Сказка как жанр - Теория литературы
Один из основных жанров устного народно-поэтического творчества, эпическое, преимущественно прозаическое художественное произведение волшебного,...
-
Сказки о животных - Класификация сказок
Народная поэзия обнимала целый мир, ее объектом стал не только человек, но также и все живое на планете. Изображая животных, сказка придает им...
-
Заключение - Сопоставительный анализ переводов сказки А. Милна "Вини-Пух"
В ходе данного исследования были выполнены поставленные задачи: определить основные характеристики художественного текста, в общем, и жанровые...
-
Актуальность проблемы, поднимаемой автором - В своей статье автор поднимает важную для нашего времени проблему... - Автор статьи затрагивает актуальную...
-
Выводы по главе III - Сопоставительный анализ переводов сказки А. Милна "Вини-Пух"
В процессе работы над переводами Б. Заходера, В. Вебера, В. Руднева сказки А. Милна "Вини-Пух", мы проанализировали и сравнили текст оригинала с его...
-
Примерно половина сатир Горация носит философский характер. Поэта занимает проблема личного счастья в связи с новыми социальными условиями и в обстановке...
-
Сказать что-то новое об Александре Сергеевиче Пушкине очень трудно. Исследователи жизни и творчества великого русского поэта, литературоведы не оставили...
-
Сравнительно-сопоставительный анализ переводов сказки "Вини-Пух" В течение 30 лет существовал только один перевод "Вини-Пуха", выполненный Борисом...
-
Место Алана Александра Милна в писательской иерархии ХХ века -- самое скромное. Но с самого момента создания и до сего дня (вот уже 80 лет) продолжается...
-
"Вини-Пух" - художественный текст со всеми присущими ему особенностями, которые рассматривались в первой главе. Он относится к жанру сказки, более того,...
-
Висновки - Роль Петра І для розвитку перекладу в Росії та в Україні у XVIII ст
Петро I зробив величезний вплив на розвиток перекладознавчої діяльності 18 століття, а так само вчинив величезний переворот у розвитку всіх областей...
Жанравая разнастайнасць паэзіі Р. Барадуліна для дзяцей - Сказка "Конек-Горбунок"